Pasy samochodowe – obalamy najpopularniejsze mity!

Mimo że pasy bezpieczeństwa są obowiązkowym elementem wyposażenia samochodów od wielu lat i codziennie ratują życie ludzi, wciąż krąży wokół nich wiele mitów. W dzisiejszym artykule zajmiemy się najpopularniejszymi z nich i postaramy się obalić je raz na zawsze. 

Mit 1: „Lepiej wypaść z auta niż zostać uwięzionym”.

Ten MIT podsycany jest plotkami o kimś, kto zna kogoś, kto nie zapiął pasów i dlatego przeżył. Jak jest naprawdę? Pasy bezpieczeństwa zapobiegają wyrzuceniu z kabiny pojazdu i pomagają utrzymać pasażera w tzw. strefie bezpiecznej, czyli miejscu, w którym poduszki powietrzne i konstrukcja samochodu zapewniają największą ochronę. Z badań jasno wynika, że prawdopodobieństwo śmierci osoby wyrzuconej z samochodu jest 8–10 razy wyższe niż w przypadku osoby, która pozostała w pojeździe przypięta pasami. (Źródło: National Highway Traffic Safety Administration – NHTSA, Traffic Safety Facts: Seat Belt Use, 2023).

Pasy da się rozpiąć praktycznie zawsze. Problem bywa z otworzeniem drzwi, ewentualnie szybami. Ale to nie ma nic wspólnego z zapinaniem pasów. Problem „utknięcia w pasie” jest mitem. Osobiście znane są nam przypadki, gdy nawet po dachowaniu pasy dobrze trzymały kierowcę i pasażerów, a jednocześnie dały się odpiąć. Co ciekawe, często takie gwałtowne odpięcie pasów przy dachowaniu może wyrządzić więcej urazów niż sam wypadek.

Mit 2: „Pasy często powodują obrażenia”.

Chociaż ciężko w to uwierzyć, wielu ludzi uważa, że pasy bezpieczeństwa powodują więcej obrażeń podczas wypadku niż ich brak. Jak jest naprawdę?

Badania naukowe jednoznacznie wskazują, że PRAWIDŁOWO zapięte pasy nie zwiększają ryzyka urazów, a wręcz zmniejszają ich ciężkość i częstotliwość.

Kluczowe jest prawidłowe ułożenie pasów:

⚫ dolny pas, powinien przebiegać pod kolcami biodrowymi,

⚫ górny pas między piersiami, przez środek obojczyka.

O czym jeszcze warto pamiętać?

⚫Pas bezpieczeństwa nigdy i pod żadnym pozorem nie powinien być skręcony. Zawsze powinien leżeć płasko na ciele.

⚫Przebieg pasa może się zmienić po każdej zmianie ustawienia fotela (do przodu, do tyłu, kąt nachylenia oparcia). Wówczas trzeba pas wyregulować i naciągnąć na nowo. Zwróć na to uwagę zwłaszcza wówczas, gdy ktoś inny korzystał z twojego miejsca w samochodzie.

⚫Kupując nowy samochód, warto zwrócić uwagę, na ile możemy w nim wyregulować pasy bezpieczeństwa tak, by przebiegały prawidłowo i jednocześnie było nam w nich wygodnie. Choć wydaje się to może przesadzone, od tej kwestii również warto uzależniać wybór samochodu!

⚫Pasy bezpieczeństwa zostały zaprojektowane w taki sposób, by opierały się na twardych kościach, a nie na tkankach miękkich, które łatwiej ulegają uszkodzeniu. Stąd przebieg pasa przez kolce miednicy, mostek i obojczyk – to naprawdę działa!

Po czym najłatwiej poznać, że pas bezpieczeństwa jest niewyregulowany?

⚫Górna część pasa (barkowa) wchodzi na szyję – w razie wypadku grozi to obrażeniami kręgosłupa szyjnego oraz tkanek miękkich szyi i głowy.

⚫Górna część pasa biegnie po skraju ramienia – z tak zapiętego pasa ciało podczas zderzenia wysunie się, bo nie jest odpowiednio przytrzymywane.

Warto pamiętać: to nie pasy są zagrożeniem, lecz ich brak. Zapinając pasy prawidłowo, realnie zwiększamy swoje szanse na wyjście z wypadku bez poważnych obrażeń. 

Mit 3: Co ma być, to będzie

Niektórzy kierują się przekonaniem, że wypadki to kwestia przypadku, a pasy bezpieczeństwa „i tak nie pomogą, jeśli ma się coś stać”.

Tymczasem statystyki są jednoznaczne – zapięte pasy zmniejszają ryzyko śmierci w wypadku nawet o 50%, a ciężkich obrażeń, o ponad 40%. Pasy są jednym z najprostszych, a zarazem najskuteczniejszych środków bezpieczeństwa, jakie kiedykolwiek wymyślono w motoryzacji. To nie kwestia losu, lecz decyzji. Zapięcie pasów to świadomy wybór, który może zadecydować o naszym być, albo nie być. 

Mit 4: Pasy do mnie nie pasują, ponieważ wchodzą mi na szyję i wbijają się w ciało. 

To jedna z częstych wymówek, aby nie zapinać pasów. Wiele osób przyznaje, że pas bezpieczeństwa „ociera się o szyję”, „wbija się w kark” lub „jest po prostu niewygodny”.

Warto jednak pamiętać, że pasy wchodzące na szyję to znak, że pas jest… źle ustawiony.  Wyniki inspekcji prowadzonych przez fotelik.info.pl wykazują, że około 70 proc. Polaków nie używa regulatora pasa bezpieczeństwa w samochodzie. Tymczasem źle ustawiony pas bezpieczeństwa nie spełnia swojej funkcji ochronnej w razie wypadku.

W większości samochodów na słupku przy przednich siedzeniach znajduje się suwak służący do wyregulowania wysokości punktu, z którego wychodzi górna część pasa bezpieczeństwa, zwana barkową. Wystarczy go przesunąć w dół lub w górę. Inspekcje fotelik.info.pl wykazały, że około 70 proc. Polaków nie używa tego urządzenia. Wielu z nich nawet nie wie, że ma w samochodzie taki regulator ani do czego on służy. Oznacza to, że ta ogromna liczba osób, jeśli nawet – zgodnie z przepisami – zapina pasy bezpieczeństwa, to i tak pozbawia się ochrony, jaką one powinny dawać. Nie mówiąc o tak pobocznej sprawie, jaką jest niewygoda wynikająca ze źle ustawionych pasów.

Wiele osób narzeka bowiem na konieczność zapinania pasów, twierdząc, że jest w nich niewygodnie. A nawet twierdzi, że gdyby nie nakaz prawny, z własnej woli pasów by nie zapinało! Pasy przecież (jakoby) uwierają, uciskają brzuch, spłaszczają biust, ześlizgują się z ramienia… Niektórzy, chcąc złagodzić niewygodę, przeprowadzają pasy po swoim ciele w sposób tyleż osobliwy, co niebezpieczny! Tymczasem wyregulowanie pasów bezpieczeństwa (m.in. dostosowanie ich do naszego wzrostu) minimalizuje wszelkie niedogodności. W dobrze zapiętych pasach przeciętny użytkownik nie powinien czuć dyskomfortu! 

Mit 5: „W ciąży nie muszę ich zapinać”

Zgodnie z art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym: „Z obowiązku używania pasów bezpieczeństwa zwolnione są kobiety w widocznej ciąży.”

Chociaż najnowsze badania naukowe, oparte na statystykach wypadków i analizie przypadków klinicznych, wskazują, że ciężarna matka, która nie zapina pasów bezpieczeństwa, naraża zarówno siebie, jak i dziecko na utratę zdrowia lub życia, wciąż wiele mam jeździ w ten sposób. Niestety, nie przyczynia się do poprawy tej sytuacji przepis polskiego Prawa o ruchu drogowym, który zezwala kobietom w widocznej ciąży jazdę bez pasów. Przepis ten może utwierdzać kobiety (i w ogóle społeczeństwo) w błędnym przekonaniu, że niezapinanie pasów jest bezpieczne lub też – że zapinanie pasów w ciąży zagraża w jakiś sposób bezpieczeństwu.

Wiele mam w ciąży wciąż twierdzi, że zapięte pasy są bardziej niebezpieczne niż ich brak lub że ucisk brzucha przez pas bezpieczeństwa może być przyczyną przedwczesnego porodu, poronienia lub urazów wewnątrzmacicznych. Są to MITY, z którymi należy walczyć.  Polskie Ministerstwo Zdrowia oraz organizacje bezpieczeństwa drogowego (np. Krajowa Rada Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Policja, Instytut Transportu Samochodowego) zalecają zapinanie pasów również w ciąży, podkreślając, że chronią one zarówno kobietę, jak i dziecko.

W przypadku kobiety w ciąży, tak jak w przypadku każdej osoby dorosłej, dolna część pasa bezpieczeństwa (biodrowa) powinna znajdować się poniżej kolców biodrowych przednich górnych (można je z łatwością wyczuć palcami po obu stronach miednicy). Część biodrowa pasa nie powinna przechodzić powyżej kolców ani po brzuchu, ponieważ grozi to urazami narządów wewnętrznych, a w przypadku ciężarnych – powiększonej macicy. Górna część pasa (barkowa) powinna przechodzić między piersiami i przez środek barku. Nie może leżeć na skraju ramienia, gdyż grozi to wypadnięciem z pasa podczas ewentualnego wypadku. Nie powinna również znajdować się zbyt blisko szyi, bo to z kolei grozi m.in. urazami kręgosłupa szyjnego. W przypadku kobiet ciężarnych pas powinien z boku omijać brzuszek, a na całej swojej długości powinien przylegać do ciała bez żadnych skręceń. 

W licznych analizach medycznych porównujących kobiety ciężarne zapięte i niezapięte pasami wykazano, że:

⚫zapięcie pasów nie zwiększa częstości urazów jamy brzusznej,

⚫znacząco obniża ryzyko urazów głowy oraz klatki piersiowej,

⚫zmniejsza ryzyko śmierci płodu nawet o 50% w porównaniu do kobiet, które nie były przypięte w momencie wypadku.

Pamiętajmy więc, że chociaż prawo pozwala ciężarnej nie zapinać pasów, to zdrowy rozsądek i medycyna jednoznacznie zalecają ich używanie.

Źródła:

https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10507482

https://www.nhtsa.gov/sites/nhtsa.gov/files/documents/pregnant-seat-belt-use.pdf

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32422432

https://www.nhtsa.gov/vehicle-safety/seat-belts

National Library of Medicine – PMC, Injury patterns among pregnant women in motor vehicle crashes.