Jak zachowują się foteliki samochodowe w zderzeniu bocznym? Wyniki testów Cybexa
Zderzenia boczne to najczęstszy rodzaj wypadków drogowych. Co się dzieje z dzieckiem, gdy dochodzi do zderzenia ze strony przeciwległej do miejsca montażu fotelika samochodowego w aucie? Wyniki testów zderzeniowych dają rodzicom do myślenia…
Od początku lat 90. liczba pojazdów zarejestrowanych w Polsce systematycznie wzrasta. Położenie naszego kraju na mapie Europy oraz szlaku transportowego wschód-zachód generuje duży ruch drogowy. Tylko w 2020 r. przez zewnętrzne granice Unii Europejskiej do Polski wjechało ponad 2,5 mln samochodów osobowych (dane Komendy Głównej Straży Granicznej). Ta liczba może uzmysłowić nawet sceptycznie nastawionym osobom, że nie warto porównywać bezpieczeństwa dzieci w autach w kontekście lat 90. i współczesnych. Nie można też bagatelizować bezpieczeństwa w aucie zarówno dzieci, jak i dorosłych.
Zderzenia boczne w statystykach
Wg raportu Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji na rok 2020, spośród wszystkich rodzajów wypadków drogowych na pierwsze miejsce wysunęły się zdarzenia, które zakwalifikowano do kategorii zderzenie się pojazdów w ruchu. Są to:
➤zderzenia boczne,
➤zderzenia czołowe,
➤zderzenia tylne.
W 2020 roku takich wypadków było łącznie 12 414, co stanowiło 52,7 proc. ogółu. Zginęło w nich 1 086 osób (43,6 proc. wszystkich zabitych w wypadkach drogowych), a ranne zostały 15 072 osoby (56,9 proc. ogółu rannych).
Rodzaje wypadków drogowych – tabela, źródło: BRD KGP, Wypadki drogowe w Polsce w 2020 r.
Rodzaje wypadków drogowych – wykres słupkowy, źródło: BRD KGP, Wypadki drogowe w Polsce w 2020 r.
Jak wynika z danych, w 2020 roku odnotowano 7 409 zderzeń bocznych, co stanowiło 31,5 proc. ogółu wypadków. Oznacza to, że zderzenia boczne to najczęstszy rodzaj wypadków drogowych.
Jakie zderzenia boczne rozróżniamy?
Biomechanika zderzeń rozróżnia 2 rodzaje zderzeń pojazdów:
1.przyległe (bliskie) – near-side impact (near – ang. bliski),
2.przeciwległe (dalekie) – far-side impact (far – ang. daleki, odległy).
W pierwszym przypadku mamy do czynienia z uderzeniem bocznym, które nastąpiło od strony siedzącej osoby dorosłej (pasażera, kierowcy) lub dziecka w foteliku. W drugim – mowa o uderzeniu bocznym od drugiej strony auta, czyli od strony, gdzie nie siedzi pasażer albo nie ma zamontowanego fotelika – wówczas fotelik i dziecko odbijają się w stronę środka pojazdu.
Co dzieje się z fotelikiem i dzieckiem podczas zderzenia bocznego bliskiego (przyległego)?
➤drzwi wgniatają się,
➤fotelik przekrzywia się w stronę wgniatanych drzwi,
➤głowa dziecka uderza w osłonę boczną fotelika (lub wgniatające się drzwi),
➤fotelik samochodowy i dziecko odbijają się w stronę środka pojazdu.
Zderzenie boczne bliskie (przyległe)
źrodło: Maxi-Cosi Safety Research Center
Foteliki w testach uwzględniających zderzenia boczne – regulacje UE
Na dzień dzisiejszy testy konsumenckie uwzględniające zderzenia boczne przeprowadza niemiecki automobilklub ADAC (Allgemeiner Deutscher Automobil-Club), zrzeszający ponad 19 mln członków. Organizacja ta reprezentuje interesy właścicieli samochodów w Niemczech, ale przede wszystkim organizuje testy fotelików dziecięcych i jest jedną z dwóch najważniejszych organizacji testujących foteliki samochodowy w Europie.
Również regulacja R129 (i-Size), obowiązująca w państwach Unii Europejskiej, testuje foteliki w zakresie zderzeń bocznych. Regulacja i-Size zapewnia większą ochronę szyi i głowy dziecka dzięki narzuceniu obowiązku przewożenia dzieci tyłem do kierunku jazdy (RWF) minimum do 15. miesiąca życia. Regulacja ta wymusza też wyższy poziom bezpieczeństwa podczas uderzeń bocznych, ponieważ narzuca minimalne kryteria zachowań podczas tego typu kolizji. Foteliki i-Size łatwiej zamontować w prawidłowy sposób, gdyż norma ta wymaga montażu za pomocą systemu isofix oraz zapobiega przedwczesnemu przesadzeniu dziecka do fotelika większego, montowanego przodem do kierunku jazdy, w oparciu o wzrost, a nie o wagę dziecka.
Zderzenia boczne są obecnie badane w kontekście dwóch prędkości:
➤ADAC (ETC – European Test Consortium) – uwzględnia zderzenie boczne przy prędkości 50 km/h bez penetracji (w konstrukcji prawdziwego samochodu) oraz przy prędkości 25 km/h z penetracją;
➤UN R129 (i-Size) – uwzględnia zderzenie boczne przy prędkości 25 km/h z penetracją.
Zderzenie boczne z penetracją jest bardzo ważnym sprawdzeniem bezpieczeństwa fotelika, ponieważ bezpośrednio ingeruje w jego konstrukcję. Fotelik nie ulega tylko standardowemu szarpnięciu w celu obserwacji, czy nie spowoduje ono jego uszkodzeń, a dziecko utrzyma się w foteliku odpowiednio, ale jest uderzany bezpośrednio przez specjalne urządzenie imitujące wgniatające się drzwi samochodu.
Uderzenia boczne z penetracją w ADAC są wykonywane na stanowisku obróconym o 10 stopni
(źródło: ADAC)
Instytut ADAC zwykle wykonuje swoje testy w uproszczonej konstrukcji prawdziwego samochodu, by w większym stopniu upodobnić warunków testu do prawdziwych warunków wypadku. Wyjątkiem jest jednak test boczny z penetracją, który wykonuje się na ławie podobnej do tej z regulacji R129.
Ława testowa R129 obrazująca uderzenie prosto w bok fotelika
źródło: https://www.plm.automation.siemens.com/global/ru/products/simulation-test/child-restraint-system-testing-homologation.html
Moment kulminacyjny testu R129 – zderzenie z penetracją. Dziecko w foteliku przemieszcza się w stronę wygniatanych drzwi i na nich się opiera
źródło: Maxi-Cosi Safety Research Center
Oprócz prędkości testy uwzględniają również to, pod jakim kątem następuje zderzenie boczne:
➤ADAC – pod kątem 80 stopni sprawdzane jest uderzenie boczne bliskie,
➤R129 – pod kątem 90 stopni.
Reasumując: test ADAC sprawdza uderzenie pod kątem różniącym się o 10 stopni (bardziej wymagający) względem R129 – w celu przybliżenia testu do warunków rzeczywistych oraz jego utrudnienia.
Czy robione są testy ze zderzeniem przeciwległym (dalekim)?
Obecnie żadna organizacja badawcza nie podjęła się oficjalnego sprawdzenia fotelików w konfiguracji uderzenia w bok auta od strony, przy której fotelik nie jest zamontowany. Mamy jednak pewną wiedzę, którą zaprezentujemy poniżej.
Co dzieje się z fotelikiem i dzieckiem podczas zderzenia bocznego przeciwległego (dalekiego)?
➤głowa dziecka w foteliku przemieszcza się w stronę środka samochodu;
➤fotelik z dzieckiem może uderzyć w pasażera siedzącego obok na środkowym siedzeniu,
➤fotelik z dzieckiem może uderzyć w fotelik zamontowany obok.
Powyższemu zagadnieniu został poświęcony artykuł naukowy przygotowany przez CYBEX-Visvikis et al. w 2021 r. Pod lupę wzięto 14 fotelików różnych producentów z trzech grup wagowych: 0-13, 9-18 oraz 15-36 kg z zakresem oceny w bocznym teście zderzeniowym ADAC od 1.0 do 3.2, montowanych na trzy sposoby:
➤isofix+noga,
➤pas,
➤isofix+pas.
Więcej o sposobach montowania fotelików przeczytasz w artykule: Na pasy samochodowe czy na isofix? Jak zamontować fotelik samochodowy?
W badaniu ujęto też zmianę prędkości sanek (urządzenie służące do przeprowadzania testów) 25 km/h oraz kąt uderzenia i nachylenia 80 stopni. Jest to zderzenie porównywalne do uderzenia samochodu przez drugi samochód jadący z prędkością 50 km/h.
Badanie mierzyło:
➤o ile przemieścił się manekin i fotelik względem kanapy w samochodzie Volkswagen Polo,
➤jakie były przyspieszenia głowy,
➤jak zadziałały siły rozciągające w szyi.
Porównanie fotelików dla niemowląt z kategorii 0-13 kg
źródło: Dummy Kinematics and Head Containment in Far-side Impact of Child Restraint Systems; Costandinos Visvikis, Thomas Müller, Christoph Thurn http://www.ircobi.org/wordpress/downloads/irc21/pdf-files/2161.pdf
Porównanie fotelików z kategorii 9-18 kg
źródło: Dummy Kinematics and Head Containment in Far-side Impact of Child Restraint Systems; Costandinos Visvikis, Thomas Müller, Christoph Thurn http://www.ircobi.org/wordpress/downloads/irc21/pdf-files/2161.pdf
Porównanie dwóch fotelików: Cybex i Nuna (kolumny 1 i 2), oraz podstawki Graco Booster (kolumna 3) w kategorii wagowej 15-36 kg
źródło: Dummy Kinematics and Head Containment in Far-side Impact of Child Restraint Systems; Costandinos Visvikis, Thomas Müller, Christoph Thurn http://www.ircobi.org/wordpress/downloads/irc21/pdf-files/2161.pdf
Najciekawsze wnioski zaobserwowano w grupie fotelików w przedziale wagowym 15-36 kg. Łatwo zauważyć, że na foteliki w kolumnie z lewej strony siła uderzenia działa najmniej, powodując najlżejsze odchylenie się manekina w foteliku. W kolumnie z prawej, obrazującej podstawkę, manekin przechyla się najbardziej – co oznacza, że podstawka jest najmniej bezpieczna.
Wykres obrazujący wynik testów przepraowadzonych przez Cybex: wychylenie głowy manekina na boki względem środka fotelika w 3 kategoriach wagowych: 0-13 (A1-3); 9-18 (B1-3 i C1-3); 15-36kg (D1-3) oraz podstawka (D4), przy prędkości 50 km/h
źródło: Dummy Kinematics and Head Containment in Far-side Impact of Child Restraint Systems; Costandinos Visvikis, Thomas Müller, Christoph Thurn
źródło: http://www.ircobi.org/wordpress/downloads/irc21/pdf-files/2161.pdf
Wykres pokazuje, w jakim zakresie wychylały się głowy manekinów dziecięcych w fotelikach zamontowanych w aucie na tylnej kanapie, za fotelem kierowcy. We wszystkich przypadkach głowy przekraczały środek auta. Głowa manekina na podstawce przemieszczała się przez całą szerokość samochodu, niemal sięgając drzwi auta znajdujące się po przeciwnej stronie – jest to skutek braku zabezpieczenia bocznego w urządzeniu tego rodzaju.
Ponadto nie zauważono jednoznacznej korelacji pomiędzy wychyleniem się głowy w bok a przyspieszeniem. W fotelikach samochodowych 15-36 kg pas zsuwał się z ramienia, a głowa całkowicie wysuwała się z fotelika.
Przy kategoriach wagowych 0-13 i 9-18 zaobserwowano, że bazy, na których montowany jest fotelik, mniej przesuwają się w bok niż foteliki montowane na pasy. W badaniu użyto zwijacza bez napinacza, nie wiadomo więc, co by się stało, gdyby dziecko w foteliku uderzyło w fotelik obok. W badaniu nie zauważono uszkodzeń fotelików.
Kluczowy wniosek: dziecko musi być zabezpieczone nie tylko w taki sposób, aby jego głowa nie uderzyła w szybę boczną, ale także aby nie poleciała do środka samochodu i nie uderzyła w pasażera/fotelik obok.
Drogi rodzicu, zachęcamy, abyś miłość do dziecka okazywał również, zapewniając mu możliwie najwyższe bezpieczeństwo w aucie!
Jeśli chcesz zapewnić dziecku bezpieczne podróżowanie, zapraszamy do jednego z Centrów Bezpieczeństwa fotelik.info. Sprawdzimy bezpłatnie, czy ty i Twoje dziecko podróżujecie bezpiecznie. Kompetentni technicy dobiorą fotelik i, co ważne, nauczą Cię prawidłowego montażu fotelika w aucie, zgodnie z naszą dewizą: zapinaj dziecko tak mocno, jak je kochasz!
Zadzwoń i umów się na wizytę w Centrum Bezpieczeństwa fotelik.info albo po prostu przyjedź.